Ağaçkakanlar saniyede 22 kez bir ağacı gagalayabilir. Ağaçkakanların her gagalama sırasında başları 216 km/saat hızla hareket eder. Ağaçkakanlar ağacın kabuğunun altındaki böceklerin sesini duyunca o bölgede uzun keskin ve güçlü gagasıyla gagalayarak oyuk açar. Ağaçlar bundan zarar görmez. Delik zamanla kapanır.

Ağaçkakanların ayak yapıları kancaya benzer. Dörder tırnaklı pençeleri ile ağaca sıkı bir şekilde yapışırlar. Uzun ve sert kuyruk tüyü de adeta üçüncü bir ayak gibi ağaca tutunmasına yardımcı olur.

Araştırmacılara göre, ağaçkakanların alt ve üst gagalarının eşit uzunlukta olmaması ve süngersi, tabakalı bir kemik yapısına sahip olmaları beyinlerinin zarar görmesini engeller.

Erkeklerinin başını bir tutam kırmızı bir tüy süsler. Dilleri çok uzundur ve yapışkan bir sıvıyla kaplıdır. Bu sıvı yakaladıkları karınca ve böceklere yapıştığı için onları daha kolay avlarlar.

Ağaçkakanların , zararlı böcekleri yiyerek ağaçlara faydalı olduğu anlaşılmıştır.